Η ζωή μέσα στις λίμνες – Λιμνοθάλασσες Κεραμωτής
Η ζωή μέσα στις λίμνες - Λιμνοθάλασσες Κεραμωτής
Στον τόπο όπου ο ποταμός Νέστος εκβάλει στην θάλασσα εδώ και χιλιάδες χρόνια, έχει δημιουργήσει ένα μεγάλο δίκτυο με πολλές λιμνοθάλασσες. Όλος αυτός αυτός ο υδάτινος κόσμος αποτελεί ιδανικό καταφύγιο μεγάλων και μικρών πτηνών και θηλαστικών αλλά και τόπο ψαρέματος με τεχνικές ιδιαίτερες που δεν έχουν σχεδόν κανένα κοινό σημείο με το ψάρεμα στην ανοιχτή θάλασσα.
Αυτόν τον ιδιαίτερο τρόπο ψαρέματος σε έναν τόπο που βρίσκεται από την μία τόσο κοντά στον αστικό ιστό της πόλης της Καβάλας, που βρίσκεται δίπλα από το αεροδρόμιο Μέγας Αλέξανδρος, που βρίσκεται τόσο κοντά στην αναπτυσσόμενη Κεραμωτή αλλά ταυτόχρονα τόσο μακριά από τον σύγχρονο τρόπο ζωής θέλαμε χρόνια να τον δούμε, να τον βιώσουμε και να τον μοιραστούμε μαζί σας.
Φτάνοντας στο σπίτι των ψαράδων
Ο δρόμος για το “σπίτι των ψαράδων” είναι βατός γεμάτος δέντρα αλλά και καλλιέργειες με συντροφιά τα πουλιά. Μέσα σε απόσταση λίγων χιλιομέτρων συναντήσαμε δρυοκολάπτες, γεράκια, πελεκάνους, τσίχλες αλλά και άλλα είδη που δεν μπορέσαμε να ανακαλύψουμε σε ποιο είδος ανήκουν. Εκεί στην άκρη της γης με την θάλασσα να εμφανίζεται μεγαλόπρεπη σε μία στροφή μπροστά μας αλλά και τις γαλήνιες λιμνοθάλασσες να απλώνονται από την άλλη μεριά του δρόμου αντικρύσαμε αγνάντι μας ένα σπίτι μονάχο που ξεπροβάλλει μέσα από δέντρα και κανάλια νερού ενώ σχεδόν ταυτόχρονα 3 φιγούρες εμφανίζονται να χαιρετούν και να με καλωσορίζουν.
Σάκης, Θοδωρής, Γιάννης τα ονόματά τους. Είναι οι ψαράδες που θα είναι συνοδοιπόροι μας για το επόμενο 24ωρο και ταυτόχρονα οικοδεσπότες μας. Το πρώτο πράγμα που με οδηγούν είναι το σπίτι… άνετο με αρκετά κρεβάτια, με μεγάλη κουζίνα και μια υπέροχη βεράντα. Δίπλα ακριβώς υπάρχει το κτίριο όπου βάζουν τα ψάρια με το που βγαίνουν από το αλμυρό νερό, που κατόπιν ρίχνουν πάγο, μετέπειτα τα διαχωρίζουν και στο τέλος που τα τελαρώνουν για να φορτωθούν στο φορτηγό που θα τα μεταφέρει στην ιχθυόσκαλα της Καβάλας και από εκεί σε όλη την Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό.
Η ζωή μέσα στο σπίτι
Φανταστείτε ένα μεγάλο σπίτι μονάχο του και γύρω από το σπίτι μικρές και μεγάλες λιμνοθάλασσες που διαχωρίζονται με εμπόδια κατασκευασμένα από τσιμέντο την σημερινή εποχή, ξύλινα τα πιο παλιά χρόνια ώστε να οδηγούνται σιγά – σιγά τα ψάρια εκεί που τα μαζεύουν. Αλλά παράλληλα και μία έκταση δεκάδων στρεμμάτων που πρέπει να ελέγχουν σε καθημερινή βάση, σκεφτείτε τέλος την ίδια διαδικασία του ψαρέματος, αλλά και του φαγητού, του καθαρίσματος αλλά και των άλλων εργασιών που πρέπει να εκτελούνται σε πολύ συχνή βάση και δεν είναι δύσκολο να καταλάβετε πως η ζωή στον τόπο αυτό μόνο εύκολη δεν είναι.
Έτσι με το που φτάνουμε ο Γιάννης αναλαμβάνει το φαγητό. Το φαγητό που όπως πάντα όταν ο μάγειρας είναι ψαράς είναι απλό, γρήγορο στην διαδικασία της εκτέλεσης αλλά πάντα πεντανόστιμο.
Ο Θοδωρής μεχρι να ετοιμαστεί το γεύμα μας πηγαίνει για να μας δείξει τις εκτάσεις που έχουν αναλάβει να προσέχουν, αλλά και να ψαρεύουν.
Ο Σάκης σαν πιο έμπειρος με πάνω από 20 χρόνια στον τόπο αυτό οργανώνει την επόμενη μέρα, μιλάει με την ιχθυόσκαλα αλλά και με τον σύλλογο αλιέων της περιοχής και αντιμετωπίζει προβλήματα που μπορεί να υπάρχουν.
Την ώρα που βγαίνει αχνιστό το ψάρι με την σάλτσα της φρέσκιας ντομάτας αρχίζουν αυτές οι υπέροχες ιστορίες και με την συζήτηση να μεταφέρεται από την ιστορία του τόπου, στην θύμηση παλιών ψαράδων αλλά και στο μέλλον του.
Ο τρόπος αλιείας μαθαίνουμε στον τόπο αυτό είναι ο αρχαίοτερος στην ανθρώπινη ιστορία, και η περιέργεια μας μεγαλώνει για το τι θα αντικρίσουμε το επόμενο ξημέρωμα κατά την διαδικασία του.
Επίσης μαθαίνουμε πως ο σύλλογος αλιέων ψαρεύει με τον τρόπο αυτό εδώ και πάνω από 80 συνεχόμενα χρόνια, πως έχουν περάσει πολλές γενιές από αυτό εδώ το σημείο και πως η κάθε γενιά έχει αφήσει το δικό της στίγμα στο μέρος.
Σημαντικό στοιχείο είναι πως οι ψαράδες που διαμένουν σε αυτό εδώ το χώρο μία ολόκληρη εβδομάδα, στην συνέχεια θα τους αλλάξει η επόμενη βάρδια όπως την αναφέρουν για μία εβδομάδα και αυτό συνεχίζεται για όλη την διάρκεια του χρόνου. Για έξι μήνες λοιπόν αυτός εδώ ο χώρος είναι το σπιτικό τους, η ζωή τους και για αυτό τον λόγο το βλέπουν πραγματικά σαν τον δικό τους χώρο, δεν είναι ένας χώρος εργασίας, είναι ένας χώρος κατοικίας που εργάζονται σε αυτόν.
Τα ψάρια
Έχει αέρα σήμερα, η πρώτη βραδιά μετά από το καλοκαίρι που η θάλασσα σκάει αγριεμένη στα βράχια και ακούς τον αίολο να σφυρίζει ανάμεσα στα δέντρα. Ακόμα και τα μικρά κανάλια σε λίγα μέτρα αποκτούν ένα μικρό κυματισμό. Εκεί που συναντάει το χρώμα της ημέρας εκείνο της νύχτας ο Σάκης έχει πάει στο σημείο που βγάζουν τα ψάρια ελέγχοντας το τι περιέχει ο χώρος που για να τον φανταστείτε σαν έκταση είναι γύρω στα 200 τ.μ. Από όλες αυτές τις εκτάσεις των λιμνών που η έκταση τους φτάνει συνολικά χιλιάδες στρέμματα η καθημερινή ψαριά καταλήγει να βρίσκεται σε ένα έναν τόσο μικρό χώρο.
Απορία μας κάτω από την συννεφιασμένη αυτή βραδιά είναι του πως όλα αυτά τα ψάρια καταλλήγουν να βρίσκονται εδώ ακριβώς δίπλα από το σπίτι.
“Με απλά λόγια. Κάθε άνοιξη ανοίγουν οι μεγάλες πόρτες στην λιμνοθάλασσα όπου μπαίνει η ψαροσύνη μέσα λόγω του ότι τα νερά μας είναι θρεπτικά. Οι πόρτες κλείνουν όταν έχουν μπει αρκετά ψάρια μέσα και όποια πόρτα κλείνει να ξέρεις πως αφήνει τα νερά να κυκλοφορούν αλλά δεν αφήνει τα ψάρια πλέον να βγουν πάλι έξω. Είναι φαντάσου σαν τεράστιες σίτες. Όλες οι λιμνοθάλασσες έχουν αυτές τις πόρτες και σιγά – σιγά τα ψάρια μεγαλώνοντας έρχονται προς την νότια πλευρά όπου βρίσκεται και το σπίτι. Μόλις μεγαλώσουν αρκετά και μετά από αρκετά μεγάλη διαδικασία που παίρνει χρόνο τα ψάρια λόγο του μεγέθους τους πια δεν μπορούν να φύγουν από το σημείο που ήμουν πριν και έλεγξα. Αύριο θα δείτε τον τρόπο ψαρέματος και την διαδικασία που ακολουθούμε σε ένα ψάρεμα χωρίς καν βάρκα με τρίαινες, τετράαινες και ειδικές απόχες.”
Και το ψάρεμα
Το πρωινό σε έναν τέτοιο τόπο με τον ήλιο να ανατέλλει ανάμεσα στα σύννεφα, τις λίμνες, τα καλάμια και τα σκιάχτρα που υπάρχουν για να μην πλησιάζουν τα ψαροπούλια είναι απλά μαγευτικό. Μόνο που αυτές οι εικόνες της γαλήνης και της ηρεμίας σύντομα θα τις διαδεχθούν οι ήχοι του ψαρέματος που είναι έτοιμο να ξεκινήσει με τον Σάκη, τον Θοδωρή και τον Γιάννη να έχουν παραταχθεί με τετράαινες περιμετρικά του καναλιού αλλά και τριών ακόμα ψαράδων που έχουν έρθει για βοήθεια κουβαλώντας μεγάλα δοχεία για τα τοποθετούνται τα ψάρια αλλά και απόχες.
Είναι η εποχή που βγαίνει το αυγοτάραχο που περιέχουν οι κέφαλοι και όπως μου αναφέρει ο Θοδωρής τα χτυπήματα που πρέπει να γίνουν στα ψάρια που περιέχουν αυτόν τον διατροφικό θησαυρό πρέπει να είναι χειρουργικά και πολύ κοντά στο κεφάλι του ψαριού για δύο λόγους: ο πρώτος είναι να μην πειραχτεί το αυγοτάραχο και ο δεύτερος για να να μην ταλαιπωρηθεί το ψάρι πολύ ώρα. Έτσι λοιπόν με την χρόνια εμπειρία τους καμακώνουν τους κέφαλους πολύ προσεκτικά και τους βγάζουν με γρήγορες κινήσεις τοποθετώντας τους στα μεγάλα δοχεία. Μόλις τελειώσει αυτή η διαδικασία συνεχίζουν με μεγάλες απόχες παίρνοντας τα μικρότερα ψάρια.
Τα ψάρια όσο το δυνατόν το συντομότερο μεταφέρονται σε ένα μεγάλο δοχείο που είναι γεμάτο με νερό και πάγο όπου όσο περνάει η ώρα και γεμίζει με την ψαριά τόσο περισσότερο νερό και πάγος τοποθετούνται σε αυτό.
Σε λιγότερο από δύο ώρες με αυτό τον απλό τρόπο έχουν μαζευτεί περισσότερα από 600 κιλά φρέσκων ψαριών. Μόνο που τώρα ξεκινάει η επίσης επίπονη διαδικασία της διαλογής ανα είδος, του ζυγίσματος και της τοποθέτησής τους σε τελάρα, όπου στην συνέχεια φορτώνονται για να μεταφερθούν στην ιχθυόσκαλα. Λίγες λέξεις η όλη διαδικασία αλλά απαιτεί κόπο ωρών καθώς τελειώνει λίγο πριν τις 14:00 το μεσημέρι.
Έτσι τελειώνει και το 24ωρο των ψαράδων της περιοχής και ταυτόχρονα ξεκινάει ο νέος καθημερινός κύκλος. Κύκλος που χάνεται μέσα στις ιστορίες, τις ανατολές, τα νερά και το κύμα των λιμνών που απαντούν την θάλασσα. Κύκλος που δίνει ζωή σε ανθρώπους, γεύση σε άλλους και ακόμα μία ιστορία σε εμάς για να την μοιραστούμε μαζί σας. Καλή αντάμωση είπαμε χαιρετώντας τους ψαράδες της περιοχής και πραγματικά είμαστε ευγνώμονες για τις εμπειρίες που μας χάρισαν, την φιλοξενία τους, αλλά και την διάθεση τους να μοιραστούν μαζί με όλους εμάς την ίδια την ζωή τους.
Κείμενο – Φωτογραφίες: Ηλίας Κοτσιρέας
Ευχαριστούμε τον Αντιπεριφερειάρχη Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης κ. Ανδρέα Καραγιώργη για την βοήθεια για την δημιουργία του άρθρου.
Μέρος του άρθρου δημοσιεύθηκε στο Fresh Mag
